De Bijbel is geen wetenschappelijk boek. Hij is bedoeld als leidraad voor het leven van de mensen. En daardoor werd hij op een kleurrijke, levensechte manier geschreven. Wat zou het saai lezen zijn, als we alleen maar droge wetten en formules voorgeschoteld kregen. Zouden we het boek dagelijks ter hand nemen?
Daarbij spreken de verschillende schrijvers mekaar niet tegen, maar ze vullen elkaar aan. Lucas bijvoorbeeld, legt in zijn evangelie vooral het accent op Jezus als de Zoon des mensen, Marcus vertelt over Jezus de Dienstknecht, Matteüs over Jezus de Koning, en Johannes over Jezus de Zoon van God. Bij het kopen van een kostuum houd ik eraan me te spiegelen in een 3-delige spiegel. Dan zie ik het van de voorkant en van opzij. Zo heb ik een vollediger zicht op het kostuum. In dezelfde zin vullen de Bijbelse schrijvers elkaar aan.
Vermeende fouten en tegenstrijdigheden van de Bijbel zijn, volgens prof. Guy Vleugels, meestal in volgende categorieën onder te brengen:
Poëtische of beeldrijke taal in de Bijbel
Als er in het Bijbelboek Jesaja hfdstk. 55 vs 12 staat dat de bomen in de handen zullen klappen, dan heeft dit natuurlijk een geestelijke betekenis. Het is poëtische taal. In dat opzicht denken we aan uitdrukkingen zoals: “Hij doet geen vlieg kwaad”.
Mensentaal
In het Bijbelboek Jesaja hfdstk. 59 vs 1 lezen we over de hand van God. Heeft God handen? Nee, maar dit beeld helpt ons om het goddelijke ietwat te begrijpen. Heel vaak moet ik mijn kinderen iets duidelijk maken op hun niveau, door visuele middelen te gebruiken, terwijl het voorwerp of de persoon in kwestie niet te visualiseren is. Hoe leg je bv. uit wat zuurstof is?
Verschillende uitdrukkingen met dezelfde betekenis
In het “Onze Vader” uit het Bijbelboek Matteüs-evangelie vinden we: “Vergeef ons onze schulden”, terwijl Lucas schrijft: “Vergeef ons onze zonden”. Dit is geen tegenstrijdigheid, want beide uitdrukkingen betekenen hetzelfde.
Twee gelijkaardige, maar los van elkaar staande gebeurtenissen
Wist je dat er twee broodvermenigvuldigingen zijn, twee tempelreinigingen en twee bergredes? Dat zal je helpen om heel wat schijnbare tegenstrijdigheden in een ander licht te stellen.
Vrije citaten
Vaak worden uitspraken van God en personen in de Bijbel door de schrijvers vrij weergegeven. Het is m.a.w. geen letterlijke weergave, maar de betekenis blijft dezelfde (vergelijk bv. het Bijbelboek Matteüs hfdstk. 3 vs 17 met het Bijbelboek Marcus hfdstk. 1 vs 11).
Afgeronde getallen
De Bijbel heeft niet tot doel om steeds de exacte cijfers weer te geven, maar om ons te helpen bij het vormen van een beeld. Als de politie spreekt over een betoging van 20.000 mensen, dan weten we dat het om een groot aantal gaat. Wanneer Lucas sprak over 5000 mannen die van de Heer brood kregen (vrouwen en kinderen niet meegerekend), dan betekent dit niet dat er welgeteld 5000 aanwezig waren. Maar dat er om en bij de 5000 mannen waren, d.w.z. een grote massa.
Korte samenvatting van een gebeurtenis of toespraak
Marcus vat heel kort “De verzoeking in de woestijn” samen, terwijl Lucas die die uitgebreid weergeeft. Zijn het daarom tegenstrijdige verslagen?
Slechts één persoon of zaak wordt vernoemd, terwijl er twee of meer aanwezig waren
Als we Matteüs hfdstk. 28 vs 5 en Lucas hfdstk. 24 vs 4 lezen, dan zien we dat Lucas over twee engelen spreekt en Mattheüs over één engel. Spreken ze elkaar tegen? Nee, maar het verslag van Matteüs is onvolledig, niet in tegenspraak met Lucas. Op die manier vullen ze elkaar aan.
Als we met z’n tweeën naar een ongeval kijken en we moeten achteraf verslag uitbrengen, dan bestaat er een grote kans dat ik details gezien heb, die jij niet hebt gezien en omgekeerd. Spreken we elkaar in dat opzicht tegen? Nee, we vullen elkaar aan.
De afgevaardigde wordt soms vereenzelvigd met de zender
In het Bijbelboek Marcus hfdstk. 10 vs 35 kwamen Jakobus en Johannes een bepaalde vraag aan Jezus stellen. Tegelijkertijd vertelt Matteüs 20 vs 20 vertelt dat het hun moeder was die de vraag stelde. In dit geval is het duidelijk dat in zekere zin Johannes en Jakobus de vraag stelden, maar dat ze daarbij hun moeder gebruikten. Ook hier vullen de schrijvers elkaar aan.
Zo kunnen we heel wat voorbeelden aanhalen. Als het dit is wat je met fouten bedoelt, dan heb je inderdaad gelijk. De schrijvers hadden echter niet het doel een taal te gebruiken die dezelfde wetenschappelijke nauwkeurigheid heeft als een wiskundige formule. We moeten altijd de context en de schrijfstijl voor ogen houden.
Heel vaak wijzen mensen me erop dat de Bijbel vol fouten en tegenstrijdigheden staat. Als ik er dan enkele vraag, worden ze rood tot achter de oren, want… ze hebben nog nooit de Bijbel gelezen.
Auteur: Yvan Thomas (klik hier voor het origineel artikel)
